اولین حرم حضرت ابوالفضل(ع)
درباره کاخ چهلستون قزوین
کاخ چهلستون قزوین (عمارت کلاه‌فرنگی) یکی از زیباترین بناهای تاریخی شهر قزوین به شمار می‌آید که هر ساله گردشگران بسیاری را به سمت خودش جذب می‌کند. این بنای زیبا در واقع، گل سرسبد میدان آزادی قزوین است که البته اکثرا آنجا را با نام سبزه‌میدان می‌شناسند. جایی که بیشتر اماکن گردشگری و بسیار قدیمی نظیر گراند هتل، سرای سعدالسلطنه، بازار معروف قزوین و… در آن نزدیکی قرار دارند و با چند دقیقه پیاده‌روی می‌توان از آن‌ها بازدید کرد.
کاخ چهلستون قزوین نمونه بارزی از تاریخ کهن ایران‌زمین است که برایمان داستان‌های بسیار زیادی برای بازگو کردن دارد. داستان‌های تاریخی از گذشتگانمان که می‌تواند مطالب زیادی به ما بیاموزد. مطالبی در مورد معماری، سبک زندگی و … آن زمان که تنها با بازدید از این بنای زیبا می‌توان به چنین مواردی پی برد. پس برای ادامه این ماجراجویی تاریخی با ما همراه باشید.
چرا بازدید از کاخ چهلستون قزوین پیشنهاد می‌شود؟
عمارت چهلستون قزوین یکی از جذاب‌ترین بناهای تاریخی شهر قزوین است که در بهترین جای شهر واقع شده و همانطور که در بالا اشاره کردیم می‌توانید هم‌زمان با آن، از سایر بناهای نفیس دیگر نیز دیدن کنید. به جرات می‌توان گفت که این بنا یکی از نادرترین کاخ‌های دوران حکومت شاه طهماسب بوده که از آن زمان به جای مانده و از لحاظ تاریخی، معماری و فرهنگی از اهمیت بسیار بالایی برخورد دار است.
درون این کاخ ۲ طبقه مجزا وجود دارد که می‌توانید در هر کدام از آن‌ها آثار نقاشی و خطاطی نفیسی را مشاهده کرده و از دیدن آن‌ها نهایت لذت را ببرید. متاسفانه برخی از آثار نقاشی به مرور زمان از بین رفته‌اند، اما خوشبختانه تعداد کثیری از این آثار دست نخورده باقی مانده‌اند. لازم به ذکر است که این کاخ زیبا برای اولین بار در بهمن ماه سال ۱۳۳۴ در فهرست آثار تاریخی کشورمان به ثبت رسید. کاخ چهلستون قزوین می‌تواند برای اکثر کسانی که به خوشنویسی علاقه بسیار زیادی دارند یک فرصت استثنایی به شمار بیاید، چرا که این کاخ به عنوان موزه خوشنویسی هم در حال فعالیت بوده و در این راستا طرفداران بسیار زیادی نیز دارد.
تاریخچه کاخ چهلستون قزوین
همانطور که گفتیم، دیدن بناهای تاریخی نفیس و با ارزش چنان حسی را در ما القا می‌کند که گویی در زمان سفر کرده و به چند قرن پیش باز گشته‌ایم. بی‌شک تماشای کاخ چهلستون قزوین نیز چنین حسی را در ما ایجاد خواهد کرد. چرا که اگر بدانید این کاخ باشکوه به دستور شاه طهماسب در دوره صفوی بنا شده و جایی که شما در آنجا ایستاده‌اید روزگاری پایتخت ایران بوده بدون استثناء حال بسیار عجیب و جالبی به شما دست خواهد داد.
در واقع زمانی که شاه طهماسب شهر قزوین را پایتخت ایران اعلام کرد، اتفاق‌های بسیار مهمی در این شهر رقم خورد که دستور ساخت کاخ چهلستون قزوین نیز یکی از این رویدادهای مهم و تاریخی بود. یک رویداد بسیار زیبا که تاکنون سالم و دست نخورده باقی مانده و بیانگر چند قرن تاریخ و تمدن زیبای ایرانیست.
معماری کاخ چهلستون قزوین
این کاخ مجلل و باشکوه میان یک باغ بسیار زیبا واقع شده که توسط درختان قطور و سرسبز احاطه گشته است. کاخ چهلستون قزوین دارای ۲ طبقه مجزا و به شکل هشت‌ضلعی است. مساحت این بنا بالغ بر ۵۰۰ مترمربع بوده که ستون‌های طبقه پایین آجری و ستون‌های طبقه بالا و همچین نرده‌های ایوان آن از چوب ساخته شده است. علاوه بر نرده‌ها و ستون‌ها، چهارچوب‌های طبقه بالا نیز مشبک‌های بسیار زیبایی هستند که به نظر می‌رسد از چوب‌های بسیار مرغوب و زیبا ساخته شده‌اند. شما با ورود به طبقه پایین شاهد نقاشی‌های دیواری بسیار جذاب و زیبایی خواهید شد که این سبک خاص مربوط به مکتب قزوین بوده و اگر به هنر و مکاتب ایرانی علاقه داشته باشید با کمی جست‌وجو می‌توانید پی به آثار زیبای مکتب قزوین ببرید.
اما چیزی که جذابیت این کاخ را دو چندان کرده، استفاده از شیشه‌های رنگی و بسیار جذاب در این کاخ بوده است که یکی از نماد‌های معماری ایرانی شناخته می‌شود. به نظر می‌رسد این شیشه‌های رنگی کاربرد‌های بسیار زیادی در معماری ایرانی داشته‌اند و تنها از لحاظ زیبایی‌شناختی مورد بررسی قرار نمی‌گیرند. برای مثال در برخی منابع آمده است که شیشه‌های رنگی و انعکاس نور آن‌ها در طول روز، حتی موجب دور کردن حشرات موذی نظیر پشه، مگس و… می‌شد، که البته منبع علمی و رسمی برای اثبات چنین موضوعی برای صحبت و سقم این قضیه را وجود ندارد.
اما گذشته از هر چیز، نقش موثری که این شیشه‌های رنگی در زیبایی بصری معماری ایرانی داشته‌اند غیر قابل انکار است. دست‌آخر می‌توان به پله‌های کوچک و تنگی که این ۲ طبقه را به هم وصل می‌کنند اشاره کرد که آن‌ها هم جذابیت خاص خودشان را دارند. شما در حال بالا رفتن از پله‌ها هم باید مراقب قدم‌هایی که به دقت برمی‌دارید باشید و از طرف دیگر نیز محو جذابیت فضای داخلی کاخ چهلستون قزوین خواهید شد.
در کاخ چهلستون قزوین از چه چیزهایی می‌توان دیدن کرد؟
همانطور که گفتیم هر ۲ طبقه این کاخ پر از آثار نفیس هنرهای تجسمی بوده و می‌توانید از شاهکارهای خطاطی و همچنین نقاشی‌های دیواری در هر دو طبقه دیدن کنید. اما حتم داریم در طبقه اول با تماشای نقاشی‌های دیواری نفیس که مربوط به مکتب قزوین هستند غافلگیر خواهید شد که البته اطلاعات مهم راجع به این آثار توسط یکی از کارکنان آنجا برایتان توضیح داده خواهد شد و در اختیارتان قرار خواهد گرفت.
در طبقه بالا یا همان طبقه دوم نیز می‌توانید آثار بسیار جذاب و بی‌بدیل خطاطی را مشاهده کنید که همگی مربوط به هنرمندان صاحب‌نام این حوزه هستند. بیرون این امارت بزرگ نیز یک حیاط بسیار بزرگ وجود دارد که هر وقت دلتان گرفت و یا دوست داشتید هوایی تازه کنید می‌توانید در آنجا قدم زده و از فضای دلنشین آن لذت ببرید و احساس کنید که انگار قدم به دوران صفوی گذاشته و در حال تماشای یکی از خاص‌ترین لحاظت تاریخی آن زمان و مکان مجلل هستید.